Linata Rutgers adviseert al 25 jaar bedrijven en instellingen hoe ze hun ziekteverzuim omlaag kunnen brengen. Dit artikel kan je vinden in het Dagblad van het Noorden. Foto Marcel Jurian de Jong.
Linata (51) uit Assen publiceert een boek hoe je het nu echt kunt aanpakken
Veel bedrijven weten wel hoe ze ziekte door hoge werkdruk moeten aanpakken. Maar ze doen het niet. Linata Rutgers (51) publiceerde vrijdag een boek over hoe je wél de koe bij de hoorns vat.
Meneer Borghuis van de Blokker in Veendam. Linata Rutgers leerde als zaterdaghulp op 15-jarige leeftijd van hem hoe je leiding geeft. „Elke werkdag begon met een sessie waar hij ieders rol in de winkel of het magazijn besprak. En hij straalde elke dag uit wat hij wilde: de beste winkel van Nederland zijn. In de winkel moest het netjes zijn, iedereen moest er met een glimlach rondlopen.”
Neerwaartse spiraal
Rutgers noemt meneer Borghuis in haar vrijdag gepubliceerde boek: ‘Door te doen gebeurt het!’ Het gaat over de vraag hoe je als werknemer je minder vaak ziek hoeft te melden en langer inzetbaar bent voor de organisatie. Veel bedrijven moeten ervoor waken om in een neerwaartse spiraal te komen: veel werknemers ziek, waardoor hun collega’s het nog drukker krijgen en ook dreigen af te haken.
Al jaren schommelt het verzuimpercentage zo rond de 5 procent. Een vijfde deel van dat verzuim is werkgerelateerd, aldus het CBS. Hoge werkdruk noemen de werknemers vaak als belangrijke factor. Maar ook dat ze op het werk een besmetting hebben opgelopen. Slechte fysieke werkomstandigheden (herrie, klimaat of giftige stoffen) geven werknemers veel minder vaak aan.
Linata Rutgers helpt werkgevers al zo’n 25 jaar met het terugdringen van ziekteverzuim en met het aanscherpen van hun visie. Dat eerste doet ze met haar bureau Verzuim&Zo, voor het tweede Werk 3.0. „Ik werk veel met freelancers en samen helpen we organisaties waar het verzuim de pan uit rijst. Dat is vaak een lang traject, de maatregelen verschillen naar gelang de aard van het bedrijf en de omstandigheden. We willen echter meer voorkomen en minder pleisters plakken. We zien vaak dat bedrijven eigenlijk wel weten hoe je verzuim voorkomt, maar dat ze dit niet in daden omzetten. Vandaar mijn boek.”
Competenties missen
Tja, die hoge werkdruk. Wat is dat eigenlijk?
Rutgers: „Als je doorvraagt, blijkt meestal dat er iets anders achter zit. Problemen thuis bijvoorbeeld. Of door veranderingen in het werk blijken werknemers bepaalde competenties te missen. Ze moeten nu met artificial intelligence werken, maar hebben geen idee hoe. Dan is het dus belangrijk om medewerkers hierin goed te scholen.”
Ziek familielid
Ook veranderingen in het privéleven breken veel medewerkers op. Rutgers noemt het voorbeeld van een zorgmedewerker die de zorg kreeg voor een ziek familielid. „De combinatie van taken zou een stuk gemakkelijker vol te houden zijn als zij meer regelmatige werktijden zou krijgen. Daaraan kunnen we niet beginnen, was de eerste reactie van de werkgever. Want ja, andere werknemers willen misschien ook wel van die onregelmatige diensten af. Maar als je niets doet, komt vanzelf het moment dat de medewerker zich ziek meldt.”
Geef de medewerkers zelf meer verantwoordelijkheid om dit soort kwesties onderling op te lossen. Stop met het bedenken van steeds weer nieuwe regels en beleid, zo luidt Rutgers’ pleidooi. „Medewerkers zijn intelligent en heel goed in staat te bedenken wat ze zelf kunnen bijdragen aan zo’n probleem. Bespreek met het team wat wel kan.”
Botst dit niet met privacyregels? Leidinggevenden mogen vaak maar weinig prijs geven over ziekte en privéomstandigheden van hun medewerkers.
„Hier blijkt het belang van een goede en open bedrijfscultuur. Je moet met de medewerkers dit soort dingen toch met elkaar kunnen bespreken. Je hoeft ook niet alles te vertellen, maar laat mensen wel zelf oplossingen aandragen. Ga niet van bovenaf opleggen hoe het moet. Jij weet als leidinggevende ook niet alles.”
Goede voorbeeld geven
Wat leidinggevenden en bestuurders wel moeten doen? Werken als meneer Borghuis van de Blokker, zegt Rutgers. „Je moet dag in dag uit uitdragen wat de missie is van je bedrijf of instelling en wat je wilt bereiken. Het goede voorbeeld geven.”
Zo weten medewerkers beter wat hun rol is en wat belangrijk is, legt Rutgers uit. Dat helpt heel erg als er op de afdeling ineens meerdere ziekmeldingen tegelijk zijn en er ook nog wat mensen op vakantie zijn. „Als je goed doordrongen bent van waar jouw organisatie voor staat, ben je beter in staat de juiste prioriteiten te stellen en je werk zo te organiseren dat het allemaal goed komt. En medewerkers raken meer betrokken bij het werk en denken mee over oplossingen.”
Meneer Borghuis wist dit 36 jaar geleden dus al. Hoe komt het dat de hedendaagse managers zich die les nog zo weinig ter harte nemen? „Ze krijgen van alles op hun bordje, allemaal extra regels en gedoe. Daardoor verliezen ze gemakkelijk de rode draad uit het hoofd.”
Hechte band met medewerkers
Zeker nu thuiswerken in opkomst is, valt het ook niet mee om de band met de medewerkers hecht te houden. „Thuiswerken is natuurlijk heel handig, het biedt medewerkers de kans om privé en zakelijk beter te combineren. Je moet wel heel goed nadenken hoe je de onderlinge band stevig houdt. Gebruik je hiervoor Whatsapp, of bel je regelmatig? Spreek je af dat iedereen op bepaalde momenten wel naar kantoor komt? Het is niet gemakkelijk, maar het kan wel.”
Het is onvermijdelijk dat managers hun organisatie aanpassen aan de nieuwe tijd, betoogt Rutgers. „De manier waarop mensen werken, verandert nu eenmaal. Ze werken niet meer alleen om het dagelijks brood te verdienen, maar ook om zin te geven aan hun leven en om ergens bij te horen. Vaker dan vroeger moeten ze hun werk combineren met de zorg voor kinderen of voor zieke naasten. En we moeten tot op hogere leeftijd doorwerken. Het is daarom zaak dat we allemaal nadenken hoe we dat met plezier en gezond kunnen doen.”